آناهیتا

---

• 2010
• ایران
• جنایی, درام
• 83 دقیقه
• فارسی

---

کارگردان: عزیزالله حمیدنژاد
نویسنده: عزیزالله حمیدنژاد,

	4.2
	0
	0.00

---

خلاصه داستان:

تعدادي دانشجو هنگام آزمايش روي مولكول آب به حقايقي دست پيدا مي‌كنند. خورشيد كه بر اثر اين حادثه ضربه روحي سختي خورده است، مي‌كوشد با آزمايش‌هاي خاص ابداعي‌اش به راز اين جنايت پي ببرد.» خورشيد نام دختري دانشجوست كه با دوستش درس مي‌خواند و كار و زندگي هم مي

---

بازیگران:

---

تصاویر فیلم:

---

نقد و بررسی فیلم به قلم لیلا خراط

نقد و بررسی کامل فیلم

آناهیتا

 

نویسنده : ليلا خراط

 

عزيزالله حميدنژاد از كارگردانان برجسته و انديشمند سينماي ايران است. در آثار متنوع او مي‌توان ردپاي انواع گونه‌هاي سينمايي را يافت. حميدنژاد سال‌ها پيش با كارگرداني «هور در آتش» يكي از مفهومي‌ترين و ماندگارترين آثار را در ژانر دفاع مقدس ساخت و پس از مدتي كم‌كاري و دوري از سينما و يكي دو تجربه ناموفق، با كارگرداني «اشك سرما» بازگشت باشكوهي به جريان اصلي سينماي ايران داشت.

اشك سرما، فيلمي است كه داستان آن و مكان وقوع رخدادهايش ممكن است هر كارگرداني را از آن گريزان كند. همچنان كه هور در آتش نيز چنين ويژگي داشت، اما يكي از خصوصيات حميدنژاد اين است كه در سينما به دنبال تجربه‌هايي است كه تاكنون كسي سراغ آن نرفته است. به يك معنا مي‌توان گفت او كارگردان پروژه‌هاي دشوار و سنگين است. البته پروژه سنگين در سال‌هاي اخير به فيلم‌هايي گفته مي‌شود كه فقط از نظر بودجه و هزينه، ركوردهاي سينماي ايران را بشكنند! در حالي كه تماشاي مجدد فيلم‌هايي مثل هور در آتش و اشك سرما نشان مي‌دهد كه كار كردن در آن شرايط دشوار، از چه كسي ساخته است و يك كارگردان تا چه اندازه بايد به سوژه و اثر خود اعتقاد داشته باشد كه اين سختي را به جان بخرد.

درباره تازه‌ترين فيلم عزيزالله حميدنژاد نيز اين موضوع كاملا صدق مي‌كند. «آناهيتا» فيلمي نيست كه مثل «سن‌پترزبورگ» ميان چند كارگردان دست به دست بچرخد و سرانجام يكي آن را انتخاب كند. نه فقط اين، كه فيلمنامه آناهيتا به گونه‌اي است كه امكان ساخت فيلمي براساس آن تا حدودي خوشبينانه به نظر مي‌رسد. اينها را در ستايش از كارگرداني مي‌گوييم كه به شهادت آثارش، علاقه زيادي به خطر كردن دارد؛ گاهي مانند هور در آتش و اشك سرما به موفقيت مي‌رسد و گاهي مانند قله دنيا، ستاره‌هاي خاك و آناهيتا نتيجه كارش نااميدكننده از آب درمي‌آيد. كساني كه آناهيتا را ديده‌اند خوب مي‌دانند چه پروژه تقريبا ناممكني در مرحله اجراست و خواندن خلاصه داستانش نشان مي‌دهد كه كارگرداني آن تا چه اندازه مي‌تواند جاه‌طلبانه باشد: «تعدادي دانشجو هنگام آزمايش روي مولكول آب به حقايقي دست پيدا مي‌كنند. خورشيد كه بر اثر اين حادثه ضربه روحي سختي خورده است، مي‌كوشد با آزمايش‌هاي خاص ابداعي‌اش به راز اين جنايت پي ببرد.» خورشيد نام دختري دانشجوست كه با دوستش درس مي‌خواند و كار و زندگي هم مي‌كند. دوستش به شكل مرموزي به قتل مي‌رسد و خورشيد براي اين كه بفهمد قاتل كيست، از روش‌هاي علمي اقدام مي‌كند.

الگوي اصلي اين نوع قصه‌گويي به درام‌هاي جنايي و پاورقي‌هاي قرن 19 انگليس و دهه 30 و 40 آمريكا برمي‌گردد كه كشف قاتل از هزارتوي تحقيقات براي تماشاگر جذابيت ايجاد مي‌كند. تا پيش از نمايش آناهيتا تصور مي‌شد فيلم حميدنژاد در ژانر آثار علمي و شبه‌مستند باشد، اما بعد مشخص شد كه اين تحقيقات علمي بر مولكول‌هاي آب، صرفا بهانه‌اي است براي طرح‌ريزي و به نتيجه رساندن يك ماجراي عاطفي ـ جنايي.

حميدنژاد پيش از ساختن فيلم اولش و در زمان فعاليتش در عرصه فيلم كوتاه، در پروژه‌هاي سينمايي مسووليت‌هاي متعددي داشت: عكاس، دستيار كارگردان، فيلمنامه‌نويس، طراحي صحنه‌هاي نظامي و…. به اين ترتيب، كار در عرصه‌هاي گوناگون به او آموخته كه در سينماي حرفه‌اي، هر ايده، فكر و ديدگاه گيرم روشنفكرانه و بكر، مادامي كه در پيوند با جذابيت‌هاي قصه‌گويي و دراماتيك نباشد، نتيجه‌اي در بر نخواهد داشت. او آنقدر باهوش و هنرمند است كه سال‌ها پس از كارگرداني مستند كوتاهي به نام «مرثيه حلبچه»، بار ديگر براي روايت قصه‌اي در ستايش مردمان كردنشين مرزهاي غربي كشورمان با همان اندوخته‌هاي تجربي‌اش از اثر قبلي، خود را آماده كارگرداني اشك سرما مي‌كند. اما اشكال كار آناهيتا دقيقا از جايي شروع مي‌شود كه احساس مي‌كنيم اولا قصه فيلم ظرفيت تبديل شدن به اثري پركشش را براي تماشاگر عام ندارد و نيز اين كه ايده قصه‌گويي بر مبناي يك الگوي عاطفي ـ جنايي، در اجرا موفقيت‌آميز نبوده است. انتخاب پوريا پورسرخ براي ايفاي نقش شخصيتي پيچيده و چند لايه كه پس از سرخوردگي از عشق، اقدام به جنايت مي‌كند، انتخاب كاملا نادرستي است. از سوي ديگر مقدمه‌چيني طولاني آناهيتا براي معرفي 2 شخصيت دختر دانشجو و تحقيقات و آزمايش‌هايشان، عملا حوصله تماشاگر را سر مي‌برد.

عنصر غافلگيري يكي از ايده‌هاي سينمايي مورد علاقه حميدنژاد است. در اشك سرما تماشاگر پس از آگاهي از ماهيت دختر و عضويتش در گروهك تروريستي به وجد مي‌آيد. همچنين اين ايده، باعث مي‌شود تا رابطه ميان سرباز با اين دختر، ابعاد پيچيده‌تري پيدا كند. در آناهيتا نيز پسر عاشق‌پيشه تقريبا آخرين كسي است كه تماشاگر حدس مي‌زند قتل ممكن است زير سر او باشد؛ مثلا اگر سكانس درخشان پاياني اشك سرما را به خاطر داشته باشيد كه دوربين هنگام رخداد فاجعه، روي بازيگر زن و تلاش ناكام او براي نجات مرد متوقف مي‌ماند، در اينجا متاسفانه هيچ خبري از اين ابتكارات كارگرداني نيست. سكانس بسيار ضعيف يادآوري صحنه قتل با بازي ضعيف پوريا پورسرخ قاعدتا بايد تاثيري سهمگين بر تماشاگر داشته باشد، در حالي كه در لحظاتي كميك از كار درمي‌آيد و تماشاگر را در اين صحنه به خنده مي‌اندازد.

بازي ميترا حجار كه پس از چند سال دوري از سينما و تلويزيون، بازگشت خوبي با آناهيتا دارد از معدود نكات مثبت فيلم است كه نشان مي‌دهد در مدت غيبتش از سينماي ايران هنوز مي‌تواند در جايگاه يك ستاره قرار بگيرد؛ ستاره‌اي كه فقط براساس ظاهرش مشهور نيست، بلكه در صحنه‌هايي بازي‌اش مي‌تواند به عنوان الگو مورد توجه قرار بگيرد. گذشته از حجار بايد از فيلمبردار فيلم (فرشاد محمدي) نام برد كه با چند فيلمي كه در سال‌هاي اخير از او ديده‌ايم، نشان مي‌دهد آينده درخشاني در سينماي ايران دارد. محمدي براي فيلمبرداري آناهيتا جايزه جشنواره فجر را گرفت و بسياري از منتقدان نيز كار او را در اين فيلم جزو بهترين فيلمبرداري‌هاي سال ارزيابي كردند. آناهيتا با اين كه فيلمي رنگي است اما نحوه نورپردازي و طراحي رنگش، يادآور فيلم‌هاي سياه و سفيد است. اين شگرد يكي از بزرگ‌ترين فيلمبرداران تاريخ سينماي ايران به نام نعمت حقيقي بود كه چندي پيش چشم از جهان فروبست.

آناهيتا فيلم خوبي نيست، اما ضعف‌هاي آن با فيلم‌هاي ضعيفي كه به طور طاق و جفت در سينماي ايران ساخته و اكران مي‌شوند، تفاوت دارد. آناهيتا فيلمي است كه به شهادت تصاويرش براي هر پلان آن زحمت كشيده شده است. در اين‌جور مواقع مي‌گويند فيلم به اصطلاح «درنيامده است». اگر مي‌گوييم آناهيتا فيلم خوبي نيست، يك دليل بسيار مهمش اين است كه فيلم‌هاي خوبي مثل هور در آتش و اشك سرما را از كارگردانش ديده‌ايم و انتظار فيلم‌هاي بسيار بهتري را از او داريم.

 

لیلا خراط

 

منابع :

تبیان زنجان

cinetmag.com

کافه سینما

---